Uyku ve beslenme davranışı enerji dengesini sağlar. Doğal
koşullar altında her ikisi rekabet ve devirsellik içindedir. Bilimsel olarak postprandial uyku olarak
belirttiğimiz yemek sonrası uyku hali, besin içerikleri, porsiyon büyüklükleri,
hormonlar ve diğer fizyolojik faktörlerle ilişkilidir.
Günlük uyku ihtiyacı kişiden kişiye değişse de ortalama 7-8
saat arasındadır. Bebekler günü yarısından fazlasını uykuda geçirirler.
Yaşlılarda bu süre 5-6 saate kadar iner. Uyku bozukluklarında beslenmede önemli
bir faktördür. Örneğin; huzursuz bacak sendromu olan birçok hasta kanda düşük
ferritin düzeyine sahiptir. Obezite uyku apnesinin gelişmesinde büyük bir risk
faktörüdür. Günde 7 saatten az gece uykusunun leptin seviyesini düşürdüğü ve
iştahı artıran ghrelin düzeyini artırarak obeziteye neden olduğu
belirtilmektedir. Gelin, uyku ve besin öğeleri arasındaki ilişkiyi inceleyelim.
Uyku ve Karbonhidratların ilişkisi:
Öğünlerde alınan yüksek glisemik indeksli karbonhidratlar
tüketildiğinde kan şekeri hızla yükselir, bu da insülin salınımının artmasına
neden olur. Fazla insülin salınımı ise uyku getirir. Glisemik indeks besinlerle
aldığımız karbonhidratın kan şekerimizi yükseltme hızıdır ve bazı besinler kan
şekerimizi hızlı yülseltir. Bunlar; beyaz un, pirinç, patates gibi besinlerdir.
Uyku ve Yağların ilişkisi:
Yağdan zengin yiyecekler aynı enerjideki karbonhidrattan
zengin yiyeceklerden daha fazla uyku
yapıcı özelliğe sahiptir. Yağ tüketimi ile birlikte vücutta kolesistokinin
hormonu salgılanmaya başlar. Bu hormon tokluk sinyalini sağlar ve uyku halini
tetikler.
Düzenli ceviz tüketimi kalp hastalığı riskini azaltmaktadır.
Ceviz omega-3 yağ asidi, E vitamini içerir. Cevizin içeriğinde dolaşım
sistemine yararları olan melatonin vardır. Ceviz tüketiminden sonra bu madde
kana geçerek uykuya geçişi kolaylaştırır .
Uyku ve Proteinlerin ilişkisi:
Et grubu ve süt grubu besinler bizim günlük protein
ihtiyacımızı karşılar. Proteinlerin yapıtaşı ise aminoasit dediğimiz
yapılardır. Bu aminoasitlerden triptofan içeriği yüksek olan besinler uyku
getirici etki gösterir. Triptofanın en çok bulunduğu besinler; soya fasulyesi,
et, tavuk, balık, mercimek ve cevizdir.
Günümüzde birçok kişi uykuya geçişte zorluk çekiyor veya
uyku bozuklukları yaşıyor. Uyku bozuklukları birçok ilaçla tedavi edilmeye
çalışılmaktadır. Ancak bir besin olarak yoğurt uykuya geçişi
kolaylaştırmaktadır. Uyku problemi yaşayanlar gece ara öğününde bir kase yoğurt
tercih edebilir. Yine bir süt ürünü olan kefirin uyku düzenleyici etkisi
vardır.
Kafein Ve Uyku
Kahve, çay, kola ve çikolata kafein içerir. Herkesin bildiği
gibi kafein uyarıcı ve uyandırıcı etkiye sahiptir. Kafein alındığı zaman hızla
emilir. Kanda en yüksek olduğu vakit alındıktan sonraki 30-60 dakika arasıdır.
Fazla miktarda kafein (300-500 mg, ki bu miktar 4 ile 8 bardak arasında
kahveden alınabilir) bireysel duyarlılığa, huzursuzluk, anksiyete, titreme,
kulak çınlaması ve duygu karmaşasına neden olur. Kahve tüketiminden sonra
uykuya geçişte zorluk ve huzursuz uyku yaşanır. Ayrıca enerji içecekleri de
kafein içerir.
Yorumlar
Yorum Gönder